Nhưng riêng về phần tôi thì không khi nào bạn bắt gặp tôi du lịch mà không mang theo Marc Aurele. Tới nơi ông thường phải đợi xe. Tôi nhấn mạnh bao nhiêu vào điều đó cũng không phải là thừa.
Nhưng bây giờ tôi già rồi và nghỉ hay không là tùy tuổi tác. Đừng khoe khoang gì nhiều về việc đương làm và đừng tỏ vẻ buồn bả, đau đớn về nỗi hết thảy người đời không biết sống cho ra sống, và nhất định bỏ phí biết bao thì giờ mỗi ngày. Bây giờ tôi xem ông ta sử dụng 16 giờ đó như thế nào.
Chương trình lập ra thì phải theo nhưng không được coi nó như một ngẫu tượng phải thờ. Và càng ít suy nghĩ bao nhiêu thì càng ít có lý trí bấy nhiêu. mà trong khi làm việc, ông không cho bộ máy của mình chạy hết công suất của nó đâu.
Bạn nào ghét nghệ thuật và văn chương đấy? Tôi đã hứa với bạn xét riêng trường hợp của bạn thì tôi đã xét rồi đấy nhé! Bây giờ đến trường hợp - cũng may là rất thông thường - của những người thực sự "thích đọc sách". Tôi cho chính nhờ thấu hiểu chân lý ấy mà tôi khác con heo nằm vũng bùn kia. Rằng trước khi lập sổ chi tiêu thì giờ của mình thì trái đất vẫn quay đều đều và dễ dàng.
Và bây giờ mỗi tuần để ra một ngày tùy ý muốn làm gì thì làm, không có chương trình, không phải gắng sức, tôi nhận rõ được giá trị của ngày trong tuần đối với tâm trí tôi. Bạn có thể học những điều căn bản để hiểu âm nhạc. Dùng thời gian đó cho hợp lý, cho hiệu quả là vấn đề khẩn cấp nhất.
y không đáng được tiếp tế thời gian, phải khoá công tơ lại cắt thời gian của y đi". Nếu bạn tưởng rằng cứ lấy giấy bút lập một thời dụng biểu tài tình là đạt được lý tưởng, thì thà bỏ phất hy vọng đó đi còn hơn. Cho nên khi khởi sự công việc vĩ đại là sống một đời đầy đủ, dễ dàng với 24 giờ một ngày, chúng ta nên hết sức tránh mọi rủi ro trong những bước đầu.
Người ta bắt đầu đi ngủ 40 phút trước khi lên giường, là người chán ngán đời sống; nghĩa là người đó không sống nữa. Nó lớn tiếng khoa trương để bạn tin dùng nó; mới đầu, bạn không làm thoả mãn nó được, nó đòi hỏi nhiều hơn, nhiều hơn nữa; nó nóng nảy muốn dời núi lấp sông. Bạn lên xe với tờ báo và bình tĩnh, ung dung để hết trí não vào tờ báo.
Nhưng nếu không thể thu xếp sao cho số vốn 24 giờ một ngày đủ chi phí về thời giờ thì đời ta nhất định phải lúng túng. Trước hết, xin bạn đề phòng nhiệt tình của mình. Bạn sẽ thấy kết quả.
nhưng tôi khuyên bạn, lúc đầu, có thể cứ hai đêm một lần, bỏ ra giờ rưỡi vào một công việc quan trọng là luyện trí. Trong chương trình hàng ngày, tôi không dự tính thời giờ đọc báo. Chúng ta có và luôn luôn đã có tất cả số thì giờ trời cho.
Còn lý trí, nó chỉ giữ trong đời ta một chỗ nhỏ nhoi. Nhưng có nhiều mức độ. Nhưng nếu không thể thu xếp sao cho số vốn 24 giờ một ngày đủ chi phí về thời giờ thì đời ta nhất định phải lúng túng.